İctihadda Hata-İsabet Tartışması

Günün birinde Nasreddin Hoca’ya bir adam gelir ve komşusundan şikayetçi olur. Adamı dinleyen Hoca onu haklı bulur. Biraz sonra davalı komşu da Hoca’ya gelir ve kendisini savunur. Hoca onu da “Haklısın!” diyerek uğurlayınca; -içeriden konuşmaları duymuş olan- hanımı, Hoca’nın yanına girerek, merak ve şaşkınlıkla; “Hoca efendi! Hem davacıya hem de davalıya ‘haklısın’ dedin. Aynı davanın iki tarafı da nasıl haklı olabilir?!” diye sorar. Hoca bir süre düşünür. Sonra hanımına döner ve “Hatun! Sen de haklısın!” der.

Verilen metindeki olayda, gerçekte haklı olan kimdir?

A)Davacı B) Davalı C) Hoca D) Hoca’nın hanımı

Fıkıh usulü tarihi bakımından önemli bir dönemde ve merkezde yaşamış büyük bir alimin, kaynak olma özellikli bir eserini merkeze alan bu çalışma ile; yukarıdaki pasajda mizahi bir üslupla örneklenen durumlara dair var ya da varlığı muhtemel çeşitli soru, sorun ve meraklara cevap bulma amaçlı çabaların ürünlerini ilmî esaslara uygun biçimde, herkes tarafından anlaşılabilir bir sadelikte ve bütünlükte ortaya koyabilmiş olmak ümit edilmektedir.